الگوی پیشنهادی بانکداری بدون ربا برای کشور آذربایجان

صنعت بانکداری امروزه از بخش های مهم اقتصادی به شمار می آید. ماهیت اساسی بانکداری سنتی را قرض با بهره تشکیل می دهد که مغایر با موازین شرعی و تعالیم اسلامی می باشد. به همین جهت علماء و محققین اسلامی تلاش کرده اند با حفظ اصل بانکداری، الگوهای گوناگون مطابق با فقه اسلامی طراحی کنند که بعضی از آنها به مرحله ی اجرا هم رسیده است. در این راستا این رساله در صدد طراحی الگوی پیشنهادی بانکداری بدون ربا برای کشور آذربایجان متناسب با شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعه ی آن کشور است. طراحی الگوی پیشنهادی برای کشور آذربایجان به جهت دو هدف مهم است. نخست اینکه کشور آذربایجان یک جامعه مسلمان است و نیاز به بانک های بدون ربا دارد. و سیستم بانکداری کنونی درآن کشور بر اساس بانکداری سنتی (ربوی) است وبرای مردم کشور مذکور ازجهت شرعی مشکل آفرین می باشد و الگو های مختلف بانکداری بدون ربا نیز برای جامعه آن کشور چندان مناسب نیست.دوم اینکه علی رغم طراحی های الگوهای گوناگون بانکداری بدون ربا از سوی محققین اسلامی بازهم خلأهایی مشاهده می شود که نیازمند تحققیق بیشتری دراین زمینه است.بنابراین دراین رساله تلاش شده است با بررسی وتحقیق معاملات بانکی ربوی وبعضی از الگوهای مختلف بدون ربا وبا تطبیق آن ها با فقه شیعه الگوی مناسبی باجامعه آذربایجان طراحی شود: درنتیجه با استفاده ازتجربه نظام بانکداری سنتی (ربوی) وبعضی از الگوهای بانکداری بدون ربا، دو الگوی ابتدایی ونهایی در دو مرحله برای کشور آذربایجان پیشنهاد شده است.هر یک ازاین الگوهای پیشنهادی در سه بخش تجهیز منابع، تخصیص منابع وخدمات بانکی طراحی شده است.معاملات بخش اول (تجهیز منابع) این الگوها بر اساس« قرض بدون بهره» و قرارداد «وکالت» وعمده معاملات بخش دوم (تخصیص منابع) آنها براساس قرارداد مشارکت صورت خواهد گرفت. قرارداد های فروش اقساطی در مرحله ای اول، اجاره به شرط تملیک در مرحله ی دوّم و جعاله نیز در الگوی پیشنهادی به ترتیب از سهم قابل توجهی برخوردار هستند. البته بانک های بدون ربا طبق الگوی پیشنهادی می توانند در موارد نیاز وضرورت از معاملات خرید دین، مضاربه وقرض بدون بهره نیز استفاده کنند.